Μπαζώματα, παράνομες κατασκευές, πρόχειρες και μη χωματερές, βαριές βιομηχανικές χωροθετήσεις μέσα σε ρέματα, τμήματα ατόφιου δάσους, λιβάδια και άλλες περιοχές που προστατεύονται από την δασική νομοθεσία και το νομικό πλαίσιο που προσδιορίζει το καθεστώς προστασίας στις περιοχές NATURA είναι πλέον καθημερινότητα και εμποδίζουν την βιώσιμη ανάπτυξη του όρους.
Στο παρόν σημείο θα αναπτύξουμε τα σημεία εκείνα τα οποία είναι επικίνδυνα στην ανάπτυξη του δάσους, είτε αυτά προέρχονται από φυσικά φαινόμενα (π.χ. καιρικές συνθήκες) είτε από ανθρώπινη παρέμβαση. Στην συνέχεια θα δούμε τρόπους αντιμετώπισης των παρακάτω κινδύνων.

Καιρικά Φαινόμενα και Τρόποι Αντιμετώπισης

Λόγω της τοποθεσίας του δάσους και του υψόμετρου στο οποί βρίσκεται
παρατηρούνται τους χειμερινούς μήνες αρκετές χιονοπτώσεις, χιόνι το οποίο κάποιες φορές διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμα και σε κάποιους από τους εαρινούς μήνες.  Το αποτέλεσμα είναι τα δέντρα να μην αντέχουν το μεγάλο βάρος του χιονού που επικάθεται στα κλαδιά τους και να προκαλούνται αρκετές ζημιές όπως χιονοραγάδες και χιονοθλασιές. Οι χιονοραγαδες αποτελούν διακοπές στη συνέχεια των ξύλινων ιστών και μπορεί να είναι θλιψιγενείς, περιφερειακές, διαμετρικές ή ακτινικές.
Ακόμα το χιόνι στα κλαδιά των δέντρων μπορεί αν προκαλέσει την θραύση των 103 υποβασταζόμενων ξύλινων τμημάτων των δένδρων. Οι σημαντικότερες ζημίες παρατηρούνται στις βόρινές πλευρές του δάσους (Γεωργιάδης, 2002).

Ενας ακόμα καιρικός κίνδυνος που επηρεάζει αρνητικά το δασικό πλέγμα του Μαίναλου είναι οι ισχυροί άνεμοι που πνέουν στην περιοχή. Το σημαντικότερο πρόβλημα εμφανίζεται όταν υπάρχει ισχυρός άνεμος και ταυτόχρονα πτώση χιονού, τότε τα δέντρα δεν μπορούν να υποστούν ταυτόχρονα αυτά τα δύο καιρικά φαινόμενα με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να παρατηρούνται πτώσεις δέντρων.

Ακόμα στο δάσος υπάρχει σημεία στα οποία η βλάστηση είναι αρκετά αραιή και έτσι σε περίοδο έντονων βροχοπτώσεων παρατηρείται παράσυρση του εδάφους και διαβρώσεις. Επιπλέον σύμφωνα με πληροφορίες που συλλέχθηκαν από το δασαρχείο της Βυτίνας οι ζημιές από χείμαρρους κατά τους χειμερινούς μήνες είναι ελάχιστες.  Τέλος οι κεραυνοί προκαλούν αρκετές ζημιές στο δάσος και κυρίως σε κορυφογραμμές μεγάλου υψομέτρου. Τα καιρικά φαινόμενα σε ένα δασικό σύμπλεγμα τέτοιου υψομέτρου αν και δεν είναι ασυνήθιστα, πολλές φορές μπορεί να είναι μη αναμενόμενης έντασης με αποτέλεσμα αυτό να συντελεί αρνητικά στην βιώσιμη ανάπτυξη της όλης δασικής περιοχής. Καθώς δεν υπάρχει τρόπος να τα απαλείψουμε, μπορούμε απλώς να προβούμε σε ενέργειες προκειμένου να μην είναι τόσο θορυβώδεις οι επιπτώσεις τους. Τέτοιοι
τρόποι αντιμετώπισης είναι οι παρακάτω(Δασαρχείο Βυτίνας, 2011):

• Εφαρμογή συστήματος αραιώσεων. Με την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος μπορεί να αποφευχθεί κατακράτηση μεγάλου βάρους χιονιού στην πυκνόφυτη περιοχή του δάσους. Επίσης με αυτόν τον τρόπο, παρέχεται η δυνατότητα στα δέντρα να αναπτύξουν πλούσιο ριζικό σύστημα και ισχυρό σύστημα αντίδρασης στις κάμψεις.
• Δημιουργία προστατευτικού αντιανεμικού μανδύα στα κράσπεδα των συστάδων και κυρίως σ’ αυτές που πλήττονται περισσότερο από ανέμους που αναφέραμε. Γενικά η δημιουργία κανονικού κηπευτού δάσους είναι ο καλύτερος για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων.

Η αναδάσωση επίσης είναι μια πολύ καλή λύση για την αντομετώπιση
παρασύρσεων εδάφους και την αποφυγή διαβρώσεων του. Τα προηγούμενα έτη έχουν γίνει αρκετές τέτοιες παρεμβάσεις με αποτέλεσμα αυτός ο κίνδυνος να είναι πλέον μικρότερος σήμερα.

Ανθρώπινη Παρέμβαση και Τρόποι Αντιμετώπισης

Στο δάσος του Μαίναλου, περισσότερο πιο παλιά πολλοί κάτοικοι των γύρω
περιοχών επιδίδονταν στην άσκηση έντονης κτηνοτροφίας. Ο κίνδυνος από την βοσκή θεωρείται από τους σοβαρότερους και ουσιαστικότερους. Μπορεί το φαινόμενο πλέον να μην είναι τόσο έντονο ωστόσο οι επιδράσεις από εκείνα τα χρόνια είναι ακόμα φανερές. Τέτοιες είναι η περιορισμένη ή και παντελής έλλειψη της αναγέννησης του δάσους εκεί που η βοσκή συνεχίζεται, η επιφανειακή διάβρωση και παράσυρση του δασικού
εδάφους, το μικρό ποσοστό των ατόμων της κατώτατης κλάσης διαμέτρου, η αυξημένη εμφάνιση χειμαρρικών φαινομένων όπου υπάρχει έντονη βόσκηση καθώς και υποβάθμιση της χορτολιβαδικής και δασικής βλάστησης. Σήμερα η άσκηση κτηνοτροφίας, αιγοτροφίας και προβατοβοσκής περιορίζεται μόνο σε θαμνώδεις εκτάσεις εκτός του ελατοδάσους βάσει νόμων. Ωστόσο όσες προφυλάξεις και αν
πάρουμε ο κίνδυνος παραμονεύει λόγω του μεγάλου αριθμού προβάτων και αιγών των κατοίκων των γύρω περιοχών. Οι περιοχές γύρω από το Μαίναλο που φαίνεται να έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό αιγοπροβάτων είναι τα Υψουντα με 1200 πρόβατα,τα Μαντέϊκα και το Χρυσοβίτσι με 1065 πρόβατα περίπου, η Συλίμνα,το Πυργάκι και το Μεθύδριο να ακολουθούν με 925 και 720 περίπου αντίστοιχα(Δήμος Βυτίνας, 2010).
Ενα ακόμα κατόρθωμα του ανθρώπου στην περιοχή είναι η παράνομη κοπή κλαδιών και πολλές φορές ολόκληρων δέντρων. Κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες σε ορισμένες περιοχές γινόταν έντονη αποκλάδωση των δέντρων από τους κτηνοτρόφους και χρησιμοποίηση των κλαδιών ως τροφή προβάτων ή και για θέρμανση, για κατασκευή ή επισκευή των κατοικιών τους, ακόμα και για λαθρεμπορία.
Το πρόβλημα αυτό φαίνεται να έχει περιοριστεί σήμερα, όμως δεν αποκλείεται στο μέλλον να ξαναεμφανιστεί. Το Δασαρχείο Βυτίνας κατά τα τελευταία χρόνια, εφαρμόζει μια ορθή κοινωνική πολιτική, σύμφωνα με την οποία η διάθεση τεχνικής ξυλείας για την κάλυψη των ατομικών αναγκών όλων των κατοίκων των γύρω χωριών που βρίσκονται εντός των ορίων του δάσους να γίνεται με μειωμένο αντίτιμο. Επίσης, η υπηρεσία εξασφαλίζει την διάθεση έτοιμων καυσόξυλων, σε τιμές κάτω του μισού της αξίας τους ή
επιτρέπει την συλλογή υπολειμμάτων υλοτομιών με την επιτήρηση των δασικών οργάνων. Τα μέτρα αυτά σε συνδυασμό και με την πλήρη φύλαξη των δασών, μηδενίζουν ή τουλάχιστον περιορίζουν στο ελάχιστο τις ζημιές και δυσμενείς επιδράσεις στο δάσος από αυτές. Ευτυχώς στην περιοχή δεν υπάρχει ο κίνδυνος των εκχερσώσεων καθώς το έδαφος εκεί είναι άγονο, χωρίς βάθος και συνεπώς ακατάλληλο για καλλιέργεια.
Ακόμα οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν μέρος της οικολογίας των δασικών
οικοσυστημάτων της χώρας μας και είναι φαινόμενο σύνθετο που ακολουθεί τους νόμους της φύσης (Γεωργιάδης, 2002). Η πλήρης εξάλειψη των δασικών πυρκαγιών, είναι αδύνατη και αποτελεί ουτοπία έστω και αν υπάρχει ο πιο τέλειος αντιπυρικός σχεδιασμός. Οι δασικές πυρκαγιές, εκτός του ότι επηρεάζουν αρνητικά την ανθρώπινη ψυχολογία έχουν και δυσμενείς επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες, γιατί συμβάλουν στην σταδιακή ερημοποίηση των πληγέντων περιοχών. Αστυνομικά μέτρα
δηλ μέτρα αστυνόμευσης και επιτήρησης της περιοχής με συνεχείς περιπολίες είναι απαραίτητα για την αποτροπή εμπρησμών και την έγκαιρη ανίχνευση εστιών πυρκαγιάς και την άμεση κατάσβεσης τους, μέτρα ενημέρωσης του κοινού και κυρίως των επισκεπτών για τους κινδύνους εκδήλωσης πυρκαγιών είναι μερικά από τα μέτρα που μπορούν να προταθούν(Δασαρχείο Βυτίνας, 2011).  Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σύμφωνα
με πληροφορίες που συλλέχθηκαν από το Πυροσβεστικό κλιμάκιο Νυμφασίας ότι από το 2006 έως και το 2010 έχουν εκδηλωθεί 20 φωτιές και έχουν καεί περίπου 150 στρ., σε διάφορα Δημοτικά Διαμερίσματα και τοποθεσίες του ελατοδάσους ενδεικτικά αναφέρουμε στην θέση « Βίγλα – Ραπόυνι » ΝΔ του Μαινάλου κάηκαν 80 στρ. από άγνωστη αιτία, στο Δ.Δ Χρυσοβιτσίου κάηκε δασική έκταση 40 στρ από κεραυνό, στην τοποθεσία «Ρούχοι» του Μαινάλου αποψιλώθηκαν 10 στρ δάσους από κεραυνό επίσης,
κ.α

Άλλοι Κίνδυνοι και Τρόποι Αντιμετώπισης

Άλλοι κίνδυνοι που υπάρχουν στην περιοχή έχουν να κάνουν με την ύπαρξη
παράσιτων όπως είναι το Viscum album ( ιξός ), το οποίο είναι κοινότατο παρά την ιδιαίτερη προσοχή που δίνεται κατά τις προσημάνσεις έτσι ώστε να προσημαίνονται τα προσβεβλημένα απ’ αυτό άτομα. Ακόμα ζημιές προκαλούνται από ζιζάνια και οι οποίες συνίστανται στην παρεμπόδιση της φυσικής αναγέννησης από την δημιουργία ικανού πάχους χλωροτάπητα που δημιουργείται και δεν επιτρέπει τους ελαφρούς σπόρους της ελάτης να φθάσουν στο έδαφος και να ριζοβολήσουν. Στην περίπτωση αυτή συνιστάται αναμόχλευση του εδάφους με σκαπτικά εργαλεία και κατάλληλο χειρισμό της συστάδας ώστε πάντοτε να έχουμε επιθυμητή επαφή χώματος και σπόρων.  Επίσης υπαρχουν και έντομα φλοιοφάγα και ξυλοφάγα όπως Cryphaluspicea, lpscurvidens, lpsspinidens, Crypturguspussillus, έντομα της οικογένειας Buprestidae και Cerambycidae, τα οποία προκαλούν την ξήρανση των ατόμων ελάτης σε φτωχά και αβαθή εδάφη. Κατόπιν μελέτης από ερευνητές Δασολόγους – Περιβαντολλόγους, διαπιστώθηκε ότι το πρωτογενές αίτιο ξήρανσης των ελατοδάσων ήταν οι δυσμενείς κλιματικές συνθήκες (ανομβρία, έλλειψη χιονοπτώσεων)και δευτερογενώς λόγω μείωσης της ευρωστίας των δένδρων από προσβολές των εντόμων επήλθε η ξήρανση (Τσόπελας, 2012).